Biegunka u osoby starszej – jak sobie z nią radzić?

best-care-biegunka-u-osoby-starszej.jpg

Wraz z wiekiem praca naszego układu trawiennego spowalnia, a żołądek i jelita stają się szczególnie wrażliwe. U osób starszych może to prowadzić do problemów z trawieniem lub wypróżnianiem się. Jedną z takich częstych dolegliwości układu pokarmowego jest biegunka. W swojej ostrej lub przewlekłej postaci może doprowadzić do odwodnienia, które jest bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia seniora. Dlatego biegunki nie można lekceważyć.

W jaki sposób pomóc seniorowi, który zmaga się z tą dolegliwością? Jak zatrzymać rozwolnienie? Jaką dietę zastosować? Poznaj odpowiedzi na te pytania.

 

Czym jest biegunka?

Biegunka, lub inaczej rozwolnienie oznacza częstsze niż 3 razy na dobę, i czasami gwałtowne wypróżnienia. Stolec ma postać płynną, półpłynną lub papkowatą, przykry zapach oraz czasami zauważalne ślady krwi bądź śluzu. Dodatkowo tym objawom może towarzyszyć ból i skurcze brzucha, wzdęcia, gazy, a także zawroty głowy i wysoka temperatura.

 

Biegunka u starszej osoby – jakie są jej przyczyny?

Biegunka u starszej osoby może być spowodowana różnymi czynnikami.

Najczęstszym powodem jej wystąpienia jest zatrucie pokarmowe, które u seniorów może mieć bardzo trudny przebieg. Organizm osób starszych ma obniżoną odporność. Mikroflora jelitowa jest osłabiona a metabolizm spowolniony. Wszystko to sprzyja infekcjom w obrębie układu pokarmowego i wydalniczego. Spożycie nieświeżych, niedomytych lub niedogotowanych produktów, które zawierają bakterie lub wirusy łatwo może zakończyć się biegunką.

Źródłem biegunki mogą być alergie pokarmowe i zjedzenie przez starszą osobę niedozwolonego w jej diecie składnika. Dotyczy to np. osób z celiakią, które nie tolerują glutenu. Biegunka może się u nich pojawić po zjedzeniu zwykłego pieczywa.

Z wiekiem zmniejsza się również tolerancja cukrów prostych oraz laktozy, czyli cukru występującego w mleku. Jest to związane ze zmniejszeniem wydzielania enzymów trawiennych. Spożycie mleka, nabiału czy niektórych owoców też może zakończyć się biegunką.

Biegunka u osób starszych może być też jednym z powikłań związanych z cukrzycą. Ten rodzaj rozwolnienia charakteryzuje się nasileniem objawów w godzinach nocnych.

Zdarza się również, że biegunka jest reakcją na przyjmowane leki, w tym antybiotyki. Wiele z nich może zaburzać równowagę bakterii jelitowych lub zobojętniać soki żołądkowe. Za każdym razem trzeba zgłaszać to lekarzowi, aby mógł zmienić preparat lub jego dawkowanie. Częstą sytuacją jest również nadmierne użycie środków przeczyszczających, które nie są prawidłowo dopasowane do indywidualnego trybu życia osoby starszej, stosowanej przez nią diety, a także aktywności i wysiłku fizycznego.

Biegunka bywa też objawem innych problemów zdrowotnych, w tym poważnych schorzeń nie tylko przewodu pokarmowego. Można tu wymienić dość często występujący zespół jelita drażliwego, chorobę Leśniowskiego-Crohna, zapalenie jelit, nadczynność tarczycy, zapalanie trzustki, marskość wątroby, czy choroby nowotworowe i stosowana w ich przypadku radioterapia.

 

Jak zapobiec odwodnieniu?

Biegunki u osoby starszej nie można lekceważyć. Wzmożone wypróżnienia i rozrzedzony stolec oznaczają, że z organizmu wydalana jest również woda. Bardzo łatwo wtedy o groźne dla seniora odwodnienie. W skrajnych przypadkach może ono prowadzić do zapaści krążeniowej, wstrząsu hipowolemicznego, zaburzeń rytmu serca, ostrej niewydolności nerek, zaburzeń świadomości, upadków, pogłębienia zaburzeń poznawczych, a nawet śmierci.

Objawy, które powinny nas zaniepokoić to drżenie, ogólne zmęczenie, zawroty głowy, mocz o ciemnej barwie, a także gorączka. Niezbędna jest natychmiastowa reakcja, aby przywrócić właściwe nawodnienie organizmu.

W biegunce o łagodnym przebiegu wystarczające jest nawodnienie doustne. Nasz podopieczny powinien wypijać szklankę wody niegazowanej co godzinę. Na dobę powinno to być co najmniej dwa litry płynów. Dozwolona jest również chłodna, niesłodzona herbata, a także preparaty uzupełniające elektrolity. Uważajmy jednak na napary ziołowe, ponieważ mogą one mieć działanie moczopędne (np. pokrzywa). Niewskazane są również soki owocowe i warzywne, kompoty, mleko i napoje mleczne. Zdecydowanie trzeba też wykluczyć kawę i alkohol.

Jeśli choroba ma przebieg gwałtowny, można zwiększyć ilość płynów. W przypadku biegunki gwałtownej, o ciężkim przebiegu, z wymiotami, koniecznie skontaktuj się z lekarzem. Być może konieczne będzie dożylne podawanie płynów o składzie zależnym od aktualnego stężenia sodu i potasu w osoczu chorego.

 

Jak zatrzymać biegunkę u starszej osoby?

W zatrzymaniu biegunki najbardziej skuteczne są lekarstwa, ale opiekunka nie powinna podawać swojemu podopiecznemu żadnych środków farmakologicznych bez konsultacji z lekarzem. Niektóre leki przeciwbiegunkowe mogą spowodować zaparcia, które są równie poważną dolegliwością dla osób starszych.

W warunkach domowych najlepszym lekarstwem, ale też sposobem na zapobieganie biegunkom jest odpowiednia dieta.

 

Prawidłowa dieta dla osoby cierpiącej na biegunkę

Zbilansowana dieta potrafi zmniejszyć dolegliwości związane z biegunką, jak i zatrzymać rozwolnienie u starszej osoby.

Czego nie powinno się spożywać przy biegunce?

Dieta przy biegunce powinna być lekkostrawna. Pomoże ona zregenerować i przywrócić naturalną mikroflorę przewodu pokarmowego.

Przygotowując posiłki dla podopiecznego z biegunką należy więc wyeliminować:

  • potrawy ciężkostrawne i tłuste, które obciążają żołądek – np. dania ostro przyprawione i smażone oraz mięsa i wędliny,
  • produkty bogate w błonnik pokarmowy, który przyspiesza perystaltykę jelit – płatki zbożowe, pieczywo pełnoziarniste, warzywa i owoce (w tym również suszone śliwki czy morele),
  • przetwory mleczne, zwłaszcza fermentujące, które rozluźniają stolec – kefir, maślanka, jogurt,
  • rośliny strączkowe, które mają właściwości gazopędne,
  • cukier – w postaci sypkiej, ale także miód i słodycze,
  • słodziki, czyli substancje słodzące zastępujące cukier biały – spożyte w nadmiarze mogą mieć działanie przeczyszczające; zaliczamy do nich aspartam, cyklaminian, izomalt i ksylitol, które często występują w produktach typu „light” i „zero cukru”,
  • soki owocowe i warzywne – zwłaszcza pomarańczowy i jabłkowy,
  • cytrusy,
  • gorące napoje – herbata, woda, kawa,
  • alkohol.
Co można podawać podopiecznym podczas biegunki?

Biegunce może towarzyszyć brak apetytu, ale głodówka nie jest najlepszym lekarstwem na tę nieprzyjemną dolegliwość. Powinniśmy zadbać o lekkostrawną dietę dla naszego podopiecznego, w której warto uwzględnić:

  • gotowane lub pieczone warzywa oraz zupy warzywne – z dyni, ziemniaka, marchwi,
  • ryż, kleik ryżowy, kisiel, kasza jęczmienna, kasza manna na wodzie,
  • owoce, które mają działanie zapierające – czarne jagody, borówki, maliny, aronia, morele, czarna porzeczka, mus jabłkowy,
  • czerstwe białe pieczywo lub sucharki namaczane w słabej herbacie,
  • chłodne herbaty – czarna niesłodzona herbata i herbatki ziołowe, np. rumianek, mięta, piołun,
  • kakao i gorzka czekolada,
  • woda mineralna, wysokozmineralizowana.

Przygotowując posiłki dla osoby starszej cierpiącej na biegunkę nie można zapominać o zaleceniach dietetycznych, których ma przestrzegać nasz podopieczny w związku z innymi swoimi chorobami, np. cukrzycą.

 

Zadbaj o higienę podopiecznego

W czasie biegunki trzeba szczególnie zadbać o utrzymanie higieny u naszego podopiecznego. Zwłaszcza jeśli jest to osoba niesamodzielna lub leżąca. Opiekun lub opiekunka muszą pamiętać o bieżącej zmianie zanieczyszczonych pieluch, dokładnym myciu i suszeniu ciała podopiecznego, aby nie dopuścić do powstania odparzeń i rozwoju odleżyn oraz chorób skóry.

Prawidłowa higiena jest również bardzo ważna jako sposób zapobiegania biegunce. Żeby nie dopuścić do kontaktu z różnego rodzaju bakteriami i wirusami należy przypominać seniorowi o regularnym mycia rąk i zachęcać go do stosowania wilgotnych chusteczek oraz substancji i płynów dezynfekujących.

Należy też zwrócić uwagę na przygotowywanie i przechowywanie posiłków. Owoce, warzywa i mięso powinny być starannie myte, a produkty świeże, które tego wymagają, przechowywane w lodówce.

 

Jeżeli domowe sposoby nie pomagają…

Zmiana diety na lekkostrawną powinna przywrócić prawidłową pracę jelit. Jeżeli jednak po około 10 dniach jej stosowania dolegliwości nie ustają albo będą co jakiś czas nawracać koniecznie trzeba to zgłosić lekarzowi rodzinnemu lub specjaliście, pod opieką którego jest podopieczny.

 

Photo: © WavebreakMediaMicro – stock.adobe.com

Best Care Logo

Copyright 2024 - Best Care - Opieka seniora, osób starszych Warszawa