Każda opiekunka osoby starszej spotkała się pewnie z sytuacją, gdy podopieczny skarży się na ciągłe uczucie zimna, mimo że temperatura w domu jest wysoka. Dodatkowy sweter, czy otulenie się kocem często nie pomaga i uczucie zimna u osoby starszej nie mija.

Jakie są przyczyny częstego uczucia zimna u seniorów oraz jak sobie z tym radzić?

 

Uczucie zimna u seniorów – przyczyny

Istnieje wiele powodów, dla których osoby starsze odczuwają zimno, nawet gdy przebywają w temperaturze pokojowej. Pierwszą i naturalną przyczyną jest po prostu podeszły wiek i fizjologiczne zmiany, które zachodzą w organizmie wraz z upływem lat. Dodatkowo do większej wrażliwości na zimno mogą się przyczynić choroby, na które cierpi nasz podopieczny.

 

Zaburzona termoregulacja

Termoregulacja to proces, który pozwala organizmowi na utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała. Zwykle mieści się ona w przedziale 36-37 stopni.

Ośrodek termoregulacji znajduje się w mózgu, w podwzgórzu. Steruje on procesami odpowiedzialnymi za generowanie ciepła przez mięśnie i wątrobę, oraz za odprowadzanie ciepła poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych w skórze i pocenie się. Sygnał o tym, że jest za ciepło lub za zimno przekazują do podwzgórza tzw. receptory ciepła rozsiane na naszej skórze. Z wiekiem ich ilość w naturalny sposób spada, dlatego senior gorzej znosi zarówno upały, jak i mrozy.

 

Zmiany w mięśniach i tkance tłuszczowej

U osób w podeszłym wieku zmniejsza się masa mięśniowa i dochodzi do utraty podskórnej tkanki tłuszczowej. Im bardziej ten proces jest nasilony, tym większy problem ma organizm z utrzymaniem odpowiedniej ciepłoty ciała.

 

Słabe krążenie krwi

Organizm człowieka do ogrzewania wykorzystuje m.in. przyśpieszenie krążenia krwi. Wraz z wiekiem naczynia krwionośne tracą jednak swoją elastyczność. Do zmian tych dołączają częste w wieku podeszłym choroby sercowo-naczyniowe, takie jak niewydolność serca, miażdżyca tętnic obwodowych lub choroba wieńcowa. To wszystko sprawia, że układ krążenia starszej osoby nie działa prawidłowo. Stąd też zimne dłonie, stopy, ramiona i nogi.

 

Anemia

Ciągłe uczucie zimna u osoby starszej może świadczyć o anemii, zwanej też niedokrwistością. Przy tej chorobie organizm wytwarza zbyt małą ilość czerwonych krwinek, które przenoszą cząsteczki tlenu do wszystkich tkanek organizmu. Krew z niską zawartością czerwonych krwinek nie jest w stanie należycie dotlenić mięśni i narządów. Niedotlenienie komórek daje objawy w postaci uczucia zimna.

 

Choroby nerek

Niewydolność nerek prowadzi bezpośrednio do zmniejszenia liczby czerwonych krwinek i zwiększa ryzyko wystąpienia niedokrwistości. Jeśli nasz podopieczny ma problem z nerkami jednym z objawów może być właśnie uczucie dojmującego zimna.

 

Niedoczynność tarczycy

Większy chłód mogą odczuwać seniorzy cierpiący na niedoczynność tarczycy. Tarczyca to gruczoł położony pod tchawicą. Odpowiada za produkcję, magazynowanie i wydzielanie hormonów, które pomagają regulować metabolizm i temperaturę. Gdy tarczyca osoby starszej produkuje zbyt małą ilość hormonów organizm ma problem z utrzymaniem właściwej temperatury ciała i seniorowi jest zimno.

 

Cukrzyca

Źle kontrolowana cukrzyca może powodować postępujące uszkodzenie wielu narządów, np. nerek, układu krążenia czy nerwów. Jeśli u naszego podopiecznego wystąpiły powikłania cukrzycowe mogą one prowadzić do nadwrażliwości na chłód lub nietolerancji zimna.

 

Niedobór snu

Jeśli nasz podopieczny sypia zbyt krótko, bądź ma problemy z dobrą jakością snu, może odczuwać chłód. Niedostateczny odpoczynek zaburza proces płynnego przepływu krwi w całym ciele. Ciepło „ucieka” ze stóp oraz dłoni do centrum ciała i senior będzie odczuwał w nich chłód. Problemy ze snem mają też negatywny wpływ na układ nerwowy i procesy związane z termoregulacją temperatury ciała. Obniżają też metabolizm, co prowadzi do wytwarzania mniejszych ilości ciepła.

 

Niedobory żywieniowe

Jeśli osoba starsza, którą mamy się zaopiekować, jadła do tej pory nieregularne posiłki niskiej jakości, ubogie w witaminy i minerały mogło dojść u niej do niedoborów żywieniowych. W takiej sytuacji organizm nie ma z czego wytworzyć dostatecznej ilości energii, która pozwoliłaby utrzymać prawidłowy poziom ciepłoty ciała.

 

Odwodnienie organizmu

Jeśli osoba starsza odczuwa ciągły chłód może to świadczyć również o odwodnieniu. Organizm człowieka w około 60%-70% składa się z wody, która ma duży wpływ na regulowanie temperatury ciała. Jeśli człowiek jest odpowiednio nawodniony, jego ciało będzie zatrzymywać ciepło i powoli je uwalniać, utrzymując tym samym optymalną temperaturę.

 

Leki i ich wpływ na uczucie zimna u osoby starszej

Większe odczuwanie zimna może być efektem ubocznym zażywania przez naszego podopiecznego niektórych leków. Takie skutki mogą wywoływać np. beta-blokery stosowane w zaburzeniach sercowo-naczyniowych. Podobne działanie mają też blokery kanału wapniowego, które hamują napływ wapnia do komórek. Znajdziemy je w lekach stosowanych przy chorobie wieńcowej, nadciśnieniu, czy zaburzeniu rytmu serca.

Jeśli objaw ten będzie się nasilał lub sprawiał mocny dyskomfort, warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym. Specjalista rozważy zmianę leków na inne lub zastanowi się nad koniecznością stosowania preparatu.

 

Jak chronić seniora przed wychłodzeniem?

Opiekując się osobą starszą, która skarży się na uczucie zimna, musimy zadbać, by naszemu podopiecznemu zawsze było ciepło i by w odpowiedni sposób rozgrzać jego organizm. Jak to zrobić?

 

Optymalna temperatura w domu

Zadbajmy o odpowiednią temperaturę w pomieszczeniach, w których przebywa senior. Nie powinniśmy ich jednak przegrzewać. Optymalna temperatura wynosi ok. 20-22 stopni C. W sezonie jesienno-zimowym warto zadbać o uszczelnienie drzwi i okien, dzięki czemu ciepło nie będzie uciekać.

 

Ciepłe ubranie

Gdy senior przebywa w domu powinien być ubrany nieco cieplej, niż my. Można założyć mu dodatkowy sweter lub cieplejszą kamizelkę, a także ciepłe, grube skarpety. Zadbajmy też o to, by miał w pobliżu koc.

Gdy w zimne dni wychodzimy na zewnątrz pamiętajmy, by ubranie odpowiednio chroniło naszego podopiecznego przed wiatrem i chłodem, ale także przed przegrzaniem skóry. Najlepiej ubrać go na „cebulkę” Jesienią i zimą pod spód najlepiej sprawdzą się ubrania wełniane, które zapewniają ciepło, a jednocześnie pochłaniają wilgoć, zapobiegając poceniu się. Na wierzch przyda się ocieplana kurtka, szalik, wełniane rękawiczki i obowiązkowo czapka. Przez głowę ucieka najwięcej ciepła. Równie ważne jest odpowiednie obuwie – ocieplane, nieprzemakalne, z grubą, antypoślizgową podeszwą.

 

Aktywność fizyczna

Ruch pobudza krążenie i metabolizm. Rozgrzewa tym samym organizm i zapobiega jego wychłodzeniu. Jeśli osoba starsza jest w miarę sprawna nie powinna rezygnować z aktywności fizycznej, nawet w okresie jesienno-zimowym.

Najprostszą i najbardziej powszechną aktywnością jest zwyczajny spacer. Zachęcajmy naszego podopiecznego, aby wychodził z domu nawet w chłodniejsze dni. Oczywiście przypilnujmy, by był odpowiednio do pogody ubrany.

Zanim wyjdziemy na spacer warto, by senior zjadł pełnowartościowy posiłek. Po spacerze możemy przykryć naszego podopiecznego ciepłym, przytulnym kocem, a następnie podać mu rozgrzewającą herbatę lub kakao.

 

Dieta na rozgrzanie

W utrzymaniu temperatury ciała u osoby starszej bardzo pomocne są zdrowe, rozgrzewające posiłki, bazujące głównie na warzywach oraz na bogatych w składniki mineralne kaszach i pełnoziarnistych płatkach. Możemy przyrządzać je seniorowi zarówno na obiad, jak i śniadanie czy kolację.

Na obiad doskonale sprawdzą się rozgrzewające zupy na mięsnym wywarze, na przykład długo gotowany rosół, który jest lekkostrawny. Można również wykorzystać dynię, brokuły, kalafiora, paprykę, warzywa korzenne i przygotować z nich pyszne zupy kremy.

Rozgrzewająco na organizm działają też niektóre przyprawy, jak tymianek, kminek czy chrzan.

Dbając o ciepłe posiłki pamiętajmy, że są produkty, które ochładzają organizm. Należą do nich różnego rodzaju sery, jogurty czy owoce cytrusowe, takie jak cytryny, pomarańcze, grejpfruty. Organizm chłodzą również słodycze – ciastka, czekolada i batoniki. Powinniśmy zrezygnować też z mąki pszennej i białego cukru.

 

Nawadnianie organizmu

Pamiętajmy, by senior pił przynajmniej 2 litry wody dziennie, aby uniknąć odwodnienia. W przeciwnym razie może pojawić się problem z termoregulacją organizmu. By dodatkowo ograniczyć uczucie chłodu polecamy rozgrzewające napoje – herbatę z cytryną i miodem, herbatę z dodatkiem soku z malin czy kakao z cynamonem. Doskonale sprawdzą się także ziołowe napary z rumianku, lipy, dzikiej róży albo herbatki owocowe.

 

„Babciny” sposób na rozgrzanie

Aby rozgrzać organizm warto sięgnąć od czasu do czasu po popularną, ludową metodę znaną już naszym babciom, czyli moczenie nóg w gorącej wodzie. Wystarczy przygotować większą miskę i wlać do niej gorącą wodę. Zwróćmy uwagę, by jej temperatura nie była zbyt wysoka. Woda powinna zakrywać stopy przynajmniej do poziomu kostek. Można do niej dodać sól kamienną, która pobudza krążenie krwi, zioła (miętę, rumianek, lawendę) czy kilka kropel olejku roślinnego. Kąpiel stóp powinna trwać 20 minut. Później trzeba dokładnie wytrzeć stopy seniora. Można je też natrzeć olejkiem albo maściami rozgrzewającymi: maścią końską lub kamforową.

Choć moczenie nóg w gorącej wodzie jest na ogół bezpieczne upewnijmy się jednak, że nie ma żadnych przeciwwskazań u naszego podopiecznego. Są to np. pękające naczynka, stany zapalne, rany i uszkodzenia skóry w obrębie stóp.

 

Wychłodzenie to niebezpieczny objaw, który może prowadzić do poważnych problemów. Jeśli domowe sposoby na rozgrzanie organizmu nie pomogą, jeśli nasz podopieczny ciągle skarży się na uczucie zimna, jeśli ma lodowate ręce i nogi – należy skonsultować się z lekarzem. Może to być oznaka poważniejszej choroby.

 

Photo: © luciano – stock.adobe.com